વસ્તી ગણતરીને લઈને મોટા સમાચાર સામે આવ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યાનુસાર,
આવતા વર્ષથી વસ્તી ગણતરી શરૂ થશે. વસ્તી ગણતરી વર્ષ 2025થી શરૂ થશે
અને 2026 સુધી ચાલશે. નોંધનીય છે કે, વસ્તી ગણતરી 2021માં થવાની હતી,
પરંતુ કોરોના મહામારીને કારણે તેને મોકૂફ રાખવી પડી હતી. હવે વસ્તી ગણતરીનું ચક્ર પણ બદલાશે.
અહેવાલો અનુસાર, આગામી વસ્તી ગણતરી, જે દર 10 વર્ષે હાથ ધરવામાં આવે છે,
તે હવે 2035 માં થશે. અત્યાર સુધી વર્ષ 1991, 2001, 2011ની જેમ દાયકાની શરૂઆતમાં
દર દસ વર્ષે વસ્તી ગણતરી હાથ ધરવામાં આવતી હતી. પરંતુ હવે 2025 પછી આગામી
વસ્તી ગણતરી 2035, 2045, 2055માં થશે. વસ્તી ગણતરી પૂર્ણ થયા બાદ લોકસભા
બેઠકનું સીમાંકન શરૂ થશે. સીમાંકનની પ્રક્રિયા વર્ષ 2028 સુધીમાં પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે.
ઘણાં વિરોધ પક્ષો તરફથી જાતિ ગણતરીની માંગ કરવામાં આવી રહી છે, પરંતુ સરકારે
હજુ સુધી આ અંગે કોઈ નિર્ણય લીધો નથી. વસ્તી ગણતરીમાં ધર્મ અને વર્ગ પૂછવામાં આવે છે.
સામાન્ય, અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ ગણાય છે. આ વખતે લોકોને એ પણ પૂછી શકાય છે
કે તેઓ કયા સંપ્રદાયના અનુયાયી છે. ઉદાહરણ તરીકે, કર્ણાટકમાં લિંગાયતો
જેઓ સામાન્ય વર્ગના છે, તેઓ પોતાને એક અલગ સંપ્રદાય માને છે. એટલે કે સરકાર ધર્મ,
વર્ગ તેમજ સંપ્રદાયના આધારે વસ્તી ગણતરીની માંગ પર વિચાર કરી રહી છે.
read more :
ભારતમાં પ્રથમ વસ્તીગણતરી વર્ષ 1872માં ગવર્નર-જનરલ લોર્ડ મેયોના
શાસન દરમિયાન હાથ ધરવામાં આવી હતી. ભારતની પ્રથમ સંપૂર્ણ વસ્તી ગણતરી
1881માં કમિશનર ડબલ્યુ.સી. દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી હતી. તેનું આયોજન પ્લોડેન
દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આ પછી તે દર 10 વર્ષમાં એકવાર થતું હતું. જો કે થોડી વાર તેમાં
ગેપ પણ જોવા મળ્યો હતો. સ્વતંત્ર ભારતની પ્રથમ વસ્તી ગણતરી વર્ષ 1951માં હાથ ધરવામાં
આવી હતી. આ પછી ભારતમાં છ વખત વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવી.
સામાજિક સ્તરે, પ્રજનનક્ષમતામાં ઘટાડો મોટે ભાગે સ્ત્રીઓમાં વધતા જતા જાતીય
શિક્ષણનું અનિવાર્ય પરિણામ છે. જોકે, સામાન્યથી લઇને ઉચ્ચ કક્ષાની પ્રજનનક્ષમતાની
કવાયત જરૂરીપણે ઓછા પ્રજનન દરમાં લાગુ પડતી નથી. એટલું જ નહી જે સમાજ નોધપાત્ર
પ્રજનન અંકુશની કવાયત હાથ ધરે છે, પ્રજનન અંકુશ (કેટલા બાળકો રાખવા અને તેમને ક્યારે રાખવા)ની
કવાયત હાથ ધરવાની સમાજની સમાન ક્ષમતા પ્રજનનના (જન્મેલા બાળકોની સંખ્યા)મોટા પાયે
વિવિધ ધોરણો દર્શાવી શકે છે જે વ્યક્તિગત અને બાળકોની સંખ્યા માટેની સાસ્કૃતિક અગ્રિમતા
ઓ અથવા પરિવારના કદ સાથે સંકળાયેલા છે.
પરંપરાના પ્રશ્નોનો પર્દાફાશ કરવો
પ્રજનન અંકુશ ની વિરુદ્ધમાં, કે જે વ્યક્તિગત સ્તરનો નિર્ણય છે,તેમાં સરકાર ગર્ભનિરોધક
ના માર્ગોનો લાભ લેવાનું વધારીને અથવા અન્ય વસ્તી નીતિઓ અને કાર્યક્રમો મારફતે
વસતી નિયંત્રણ ની કવાયત હાથ ધરવાનો પ્રયત્ન કરી શકે છે.“વસ્તી નિયંત્રણ”નો ખ્યાલ,
સરકારી અથવા સામાજિક સ્તરના વસ્તી વૃદ્ધિના નિયમનોમાં, “પ્રજનન નિયંત્રણ”ની જરૂર
નથી કેમ કે, તેને ઉપર ઓળખી કાઢવામાં આવ્યા છે, કરણે કે સમાજ પ્રજનન નિયંત્રણ માટે
ઓછા પ્રયત્નો કરતો હોય તેની વસ્તી પર રાજ્ય અસર પાડી શકે છે. વસ્તી નિયંત્રણ માટે અને
રાજ્યો તેની વૃદ્ધિને ફક્ત સીમીત બનાવીને વસ્તી નિયંત્રણ કરવા માગતું હોય તે દ્રષ્ટિએ વસતી
વધારા ની નીતિને તરફેણ કરવાની બાબત પણ એટલી જ અગત્યની છે. વસ્તી વધારાની પ્રક્રિયા
શરૂ કરવા માટે સરકાર ફક્ત કાયમી વસવાટને જ ટેકો આપી શકે એટલું જ નહી પરંતુ વધુ બાળકો
ધરાવવા માટે દંપતિઓને પ્રોત્સાહન આપવાની નીતિઓ જેમ કે કર લાભ, નાણાંકીય ફાયદાઓ, પગાર
સાથેની રજાઓ અને વધારાના બાળકો ધરાવનારાઓને ઉત્તેજન આપવા માટે બાળક સંભાળ જેવી
નીતિઓ પણ ઘડી શકે છે. ઉદા. તરીકે આ પ્રકારની નીતિઓ તાજેતરમાં ફ્રાંસ અને સ્વીડનમાં લાગુ
પાડવામાં આવી હતી. વસ્તી વૃદ્ધિમાં વધારાના સમાન લક્ષ્યાંક સાથે પ્રસંગોપાત સરકારે ગર્ભપાત
અથવા જન્મ નિયંત્રણના આધુનિક માર્ગોને મર્યાદિત બનાવવાની ખેવના સેવી છે. તેનું ઉદાહરણ
રોમાનીયાનો 1966નો માગ કરતાની સાથે જ ગર્ભનિરોધક અને ગર્ભપાત પર પ્રતિબંધ છે.
read more :
Yes Bank Share : યસ બેંકના શેરની કિંમતો ઘટી, Q2 ના પરિણામોની આતુરતા વચ્ચે આવક પર નફો બમણો થયો !
India News :NCPએ ઝંઝાવાતી ઝડપે 38 ઉમેદવારોનાં નામો ખુલ્લાં કર્યાં, વિવાદી નેતાને પડતી મુકાઈ